Zabawy rozwijające funkcje percepcyjno-motoryczne przeznaczone dla dzieci z opóźnionym rozwojem psychomotorycznym.
Przedstawione zabawy nie wymagają większych nakładów finansowych, wystarczy odrobina chęci i trochę czasu – jednorazowo można wybrać od jednego do kilku ćwiczeń dziennie. Poniższe przykłady zabaw powinny wyzwalać inwencję i kreatywność rodziców.
Zabawy rozwijające percepcję słuchową
Zasady ogólne
- W celu przeprowadzenia zabaw słuchowych należy zgromadzić w jednym miejscu przedmioty codziennego użytku, które posłużą do wytwarzania w sposób celowy różnych dźwięków np. papier do darcia/gniecenia, pudełko wypełnione drobnymi elementami, pęk kluczy, łyżeczki, szklanka pusta i wypełniona wodą, nożyczki, gwizdek, garnek, pokrywki, drewniane łyżki itp.
- W każdym ćwiczeniu można wykorzystywać inne zestawy przedmiotów do produkowania dźwięków, początkowo nie więcej niż 2 – 3 jednorazowo, stopniowo można zwiększać ich liczbę.
- Każde ćwiczenie rozpoczynamy od zapoznania/osłuchania dziecka z dźwiękami wytwarzanymi przez przedmioty biorące udział w bieżącej zabawie, pozwalamy dziecku na przyglądanie się a nawet działanie (zrób tak jak ja i posłuchaj).
- Właściwe ćwiczenie polega na tym, żeby zrobić to samo tylko pozbawić dziecko bodźców wzrokowych (produkowanie dźwięków powinno odbywać się za przesłoną).
Przykłady zabaw
- Zapoznanie/osłuchanie z dźwiękami.
- Kojarzenie dźwięku z konkretnym przedmiotem, poprzez nazwanie lub wskazanie go po usunięciu przesłony.
- Rozpoznawanie umówionego dźwięku wśród innych (2-3) – dziecko ma zadanie zareagować w dowolny sposób (klaśnięcie, stuknięcie w blat stołu) gdy usłyszy wcześniej umówiony i zaprezentowany dźwięk.
- Porównywanie brzmienia dwóch dźwięków – takie same czy inne? Do zabawy wystarczy użyć dwóch przedmiotów i odpowiednio produkować nimi takie same lub inne dźwięki.
- Odtwarzanie sekwencji dźwięków – zrób tak samo jak ja. Rozpocząć od sekwencji dwóch dźwięków podawanych w widoczny dla dziecka sposób. Zadanie utrudniać przez wprowadzenie przesłony,
- Uwrażliwiać dziecko na takie cechy dźwięków jak: szybko – wolno (stukanie, klaskanie w różnym tempie), głośno – cicho (stukanie, klaskanie z różnym natężeniem), długo – krótko (gwizdanie na zmianę ciągłe i przerywane).
Zabawy rozwijające percepcję wzrokową
- Rozróżnianie podstawowych kształtów geometrycznych - przygotować z kolorowej tekturki kilka sztuk o różnej wielkości (duże i małe) i kolorze (trzy podstawowe) każdej z figur – segregowanie/wybieranie według określonego kryterium np. daj mi wszystkie duże koła, daj mi wszystkie niebieskie trójkąty, daj mi duże, czerwone koło itp. zabawę można rozpocząć od wspólnego wykonania powyższych poleceń.
- Wyszukiwanie w najbliższym otoczeniu/na obrazkach kształtów zbliżonych do figur geometrycznych np. koło – rower, cyferblat, piłka.
- Odtwarzanie prostych układów figur geometrycznych poprzez nakładanie właściwych figur na wcześniej przygotowane plansze ze wzorem.
- Układanie z kolorowych patyczków dowolnych wzorów np. trójkąta, drabinki itp. ze wzoru (ułóż tak jak ja) lub z pamięci po wcześniejszej demonstracji.
- Składanie prostych kilkuelementowych obrazków ze wzorem.
- Składanie kilkuelementowych puzzli o dużym formacie (jeden element dokłada dziecko, jeden dorosły).
- Dobieranie takich samych obrazków z wykorzystaniem domina obrazkowego, kart do gry w Czarnego Piotrusia, gier typu memory.
- Rozpoznawanie (nazywanie lub wskazywanie) braków na dużych jednostkowych obrazkach/zabawkach/ubraniach np. misiowi brakuje łapy, butom sznurowadeł, sweterkowi guzików (brakujące elementy wystarczy zasłaniać chustką, kartką).
- Ćwiczenia pamięci wzrokowej – prezentujemy dziecku 2 – 3 obrazki, zabawki, owoce, przedmioty codziennego użytku – bawimy się nimi wspólnie z dzieckiem a następnie jeden z nich chowamy lub zasłaniamy. Zadaniem dziecka jest odgadnąć co zniknęło. Podobnie można bawić się w sklep np. kosmetyczny (mydło, pasta do zębów, szampon). Pytamy co zostało sprzedane?
Zabawy rozwijające motorykę małą
- Angażowanie dziecka do pomocy przy drobnych pracach domowych lub organizowanie w sposób celowy czynności z wykorzystaniem przedmiotów codziennego użytku:
- składanie drobnych elementów garderoby np. skarpetek,
- zapinanie i odpinanie guzików, klamerek, suwaków; rozsznurowywanie i sznurowanie butów, nawlekanie korali,
- zakręcanie i odkręcanie różnego rodzaju pojemników,
- zwijanie centymetra, paska, włóczki, nawijanie sznurka/drucika na ołówek,
- porządkowanie drobnych przedmiotów np. wrzucanie monet do skarbonki, rozdzielanie elementów dwóch zbiorów np. białego i kolorowego grochu do dwóch różnych pojemników,
- angażowanie dziecka do „pomocy” przy lepieniu pierogów np. do wykrawania szklanką kółeczek, formowania kółeczek palcami, formowania wałeczków i odcinania drobnych elementów (nóż plastikowy),
- angażowanie dziecka do pieczenia drobnych ciasteczek (wycinanie kształtów z foremek, posypywanie cukrem, wypełnianie ciastem foremek do pieczenia babeczek),
- zabawy materiałami niestrukturalizowanymi (kasza, groch, mąka, piasek itp.) – przesypywanie, mieszanie, przelewanie,
- obrysowywanie kształtów pokrywek, talerzyków, spodków itp. i wykorzystywanie powstałych konturów do wypełniania ich wspólnie z dzieckiem dowolną techniką plastyczną.
Opracowanie: mgr Anna Pawler – pedagog-logopeda