Ćwiczenia przygotowujące do artykulacji głoski „l”.
Opracowała: mgr A. Pawler
Głoska „l” powinna samoistnie pojawić się między trzecim a czwartym rokiem życia, przy czym za normę uznaje się zamianę głoski „l” na „j” u trzylatka, natomiast czterolatki powinny wymawiać ten dźwięk prawidłowo.. .Poniższe ćwiczenia można zastosować przy opóźniającym się pojawianiu tej głoski jak i profilaktycznie u dzieci młodszych.
Głoska „l” wymaga umiejętności pionizowania języka, tzn. unoszenia jego czubka do górnych dziąseł. Sprawność tę język nabywa w trakcie gryzienia, żucia i połykania stałych, twardych pokarmów. Przedłużanie okresu ssania, podawanie papkowatego pokarmu nie sprzyja sprawności języka.
Przystępując do ćwiczenia z dzieckiem warto wiedzieć jakie jest ułożenie narządów mowy podczas artykulacji głoski „l”.
1. Ułożenie narządów mowy:
- czubek języka „przykleja się” do górnych dziąseł (nierówność za górnymi zębami),
- zęby pozostają w lekkim rozchyleniu tak, by było widać spodnią stronę języka,
2. Ćwiczenia usprawniające pracę języka, przygotowujące do prawidłowego mówienia głoski „l”:
- zaginanie języka w kierunku nosa - w przypadku trudności wywijamy język dziecka palcem, Nie stosować tego ćwiczenia jeśli dziecko ma tendencję do wsuwania języka między żeby),
- oblizywanie językiem górnej wargi (wargę można posmarować czymś dobrym) - nie stosować w przypadku jak wyżej,
- krążenie językiem pod górną wargą,
- „łaskotanie” językiem podniebienia – czubek języka położyć na górnych dziąsłach i przesuwać po podniebieniu w kierunku gardła (lub zdrapywanie językiem przyklejonego do podniebienia mleka w proszku, kremu czekoladowego, serka topionego itp.)
- dotykanie językiem na zmianę do górnych i dolnych dziąseł – powoli i dokładnie (wcześniej dotknąć tych miejsc końcem łyżeczki od herbaty),
- stukanie czubkiem języka w górne dziąsła (zęby powinny być lekko rozchylone),
3. Ćwiczenia artykulacyjne:
- przed przystąpieniem do ćwiczeń artykulacyjnych należy pokazać dziecku prawidłowe ułożenie narządów mowy (jak wyżej) podczas artykulacji głoski „l” – głoskę „l” należy przedłużać,
- śpiewanie na dowolną melodię ( znaną lub wymyśloną):
la, la, la...;
lo, lo, lo...;
le, le, le....itd.
- Powtarzanie sylab z głoską „l” – na początku ćwiczeń dźwięk ten należy przedłużać i kontrolować ułożenie języka w lusterku:
la, lo, lu, le, li,
a-la, o-lo, u-lu, e-le, i-li,
a-l, o-l, u-l, e-l, i-l.
- wybrać kilka wyrazów z głoską „l” i próbować je powtarzać, np.: lato, fala, motyl.(można zrobić ilustrowany słowniczek do ćwiczenia, do którego można wklejać, rysować obrazki przedmiotów, zawierających w nazwie głoskę „l”),
W przypadku trudności należy zgłosić się do logopedy.